Břuk-žĩ: Ž̐˞

Âft lêxt břuk cât krâjn gôž, li ti̐ vil dư se âft lêxt plų brā, bît da sâd Brill.

---

Ând˞ nma̬j	Ž̐˞, Žêřžĩ, Žêr̉žĩ, Žê˞žin, Zezi, Djerdjin, Dzscherhdzhinn, Gergihnn, Zserzsin
MZA	[ʑe̞ʁ˩˦.ʑĩ˦˥˧]
Ajns dag ñe̬ lant fu vi	27s fu Jūl, 2020
Vôn ñe̬	Fã, Lant fu Vi

Jā al dok! Ũ jã na mâ nma̬j, ti̐ dêk lêjs jôk na mîg f'âft pûnkt. N'ũ, ti̐ břuk plų mâ Ž̐˞ grũ sîmp˞ per k̇âk aŭ mjẽŭ ka hle̬n ã̂ž sôr de̐. Naj taḳ vîçt ka nma̬j ti̐ břuk pr'ũ, men plų gûst ũ li môn ajn sîlb ti̐ har sôr. Brā de̐, ũ žĩ fu fã, naj môn vôn ũ her, mêln hôn aŭ daj vâp, na gŭir jêŭld ũ fã. Siṭ na klar ti̐ zol dok hôf n'ũ, li naj, šal fu dư ti̐ dêk ũ nam.

Ñ'âft lêxt mîr škat ũ mâh klar âp˞ ṫiň cuj gvo̬r fũ, jôk cuj hân tro aŭ k̇âk trô de̐, na klar. Men aŭn ti̐ jam âp˞ cuj břuk trô fũ, na hur mah ũ frą ǫ ênd hur ti̐ k̇ô jên mâh. N'âft gvo̬r jam fã mâ fal per k̇âk al k̇ô, fã mâ kra̬jn klê aŭ ajn mons rûr per jeŭld al. Mâ vîçt per lêjs âft lêxt ti̐ břuk prâv kra̬jn gôž. Bît da břuk Brill, ǫ Noto li naj ênd har.

Cuj

Vîm fu fã

Na dan dan jam dan ajn xâŭč pâš ka dan jâl bîds dâs f'ajn lant, ajn lant miṭ "Vi-lant" na nma̬j. Dan hôr sôr trêl zam aŭ ška̬t fîn dôk kra̬ tı̐ ṫûl sôr. Siṭ tŭo pâš dan sêntk hîrs jâl na strêl fu tŭo zam. Tont šo bli plų pâr, pâr n'ajn berk miṭ hôn aŭ dym ka škêks n'ôb, der, na tâ̬m fu berk. Ter dan kîv aŭ raz kîv, îš dan špâr aŭ dan hâž sôr žîňgs per kômšk aŭ naj tı̐ hârz. Mêln pêt˞ aŭ îš dan fîn sôr plą, ajn štūr šrâ̬ň per tâc. Ter kîv dan beň, nil jâmt aŭ plų îš beň špâr na mâh tma̬m na fư̂r fu kư̂č, kư̂č fu šrâ̬ň. Čo̬r jam na sôr, tı̐ naj dêk škêks aŭ dan hâž nâk, k̇ôšk lêct îš dan špâr, hel ṫiň dan bli kra̬j. Nen šo dan gza̬r aŭ me tı̐ zîpk na kư̂r, ajn švanc k̇îrks kîr-gîr na gŷrm loň tmâ̬m. Ṫâb tı̐ ând˞ trô per škêks siṭ jâl sôr der mâd, k̇îrks dan bli plų k̇îrks, k̇î̟rks aŭ k̟̇î̟r̟k̟s̟.

Ros fâr̊ jam, jôk pôrtk, aŭ vâp luft škej na plą, naj dan se sôr ka na prâv tı̐ škej ûn a̐ naj n'ôb. Dan ṫûl sôr hel čîg lant, lant ûn ter dôk ând˞ žin vôn. Tŭo tı̐ žin fu fã, jam jôk brā, jam jôk wâr. Na glaŭ jôk brā dan sôr fîn, dan bli miḳ aŭ dan šk̂at hej hân miṭ rjō. Vi žĩ dan ôpt vjôs, men šnân vjôs hâst per kư̂č fu fã, siṭ neŭ gvo̬r dan sînt: âft tı̐ hâjs trô fu fã. Ajn gvo̬r dôk al k̇ô bli ajn sîlb, os aŭn môn ajn kra̬jn. Naj al ṫid tı̐ dêk hân na šnân pâš, ajn kra̬jn trô jam zam ka môn žin îñ fã tı̐ dêk hôr, men al žin tı̐ dêk lêr hur k̇âk aŭ lêjs sôr. K̇jõ̊ trô per k̇âk rûn aŭ per šu̬.

Nâz ti̐ zol lêr âft trô?

Na gvir naj mus lêr âft trô, tı̐ dêk mâň hâst per jôk žin, os hât tı̐ dêk čo̬r neŭ žin grun tâks trêl kâž sôr. Aŭn naj mâň pâš břuk âft trô, hât li jam âp˞ ka tı̐ dêk taḳ brā fšto. Siṭ nâz tı̐ zol lêr? Nâz ška̬t hân na hâst li al žin dêk fšto šnân trô ka plų mêln de̐? Brā, jam naj cât svar, môn tı̐ dêk ũ hân ka brā fšto âft trô per hân miṭ fã žin. Fã žin mâh špil aŭ k̇âk pâjm ka ṫâb tı̐ dêk kjõj na du, men li sîmp˞ naj fšto os naj vil miṭ fã žin siṭ da naj lêr. Aŭn nînt aŭ brā per çjêrn, jôk fal fu jômp per çjêrn, mjê un.

Mâ trô

Îñ trô fu fã al k̇ô tı̐ dêk k̇âk na mâň čîg trô, jam môn ajn rûr: al mus ajn sîlb os plų hôb. Na pâks tı̐ dêk čer trô fu un na trej čig nen trô: sîmp˞, mêln aŭ hâst. Na tât: dêk k̇âk sôr, sô˞, s̐˞, os ô᷎˞. Al âft brā na trô fu fã, men břuk un čîg trô miṭ čîg pâš aŭ na čîg vaz, al ṫid mus ška̬t ka ând˞ dêk fšto ka hân un. Naj mus al ṫid hâst přôst grun dêk hâst, lêct hâst trô môn per nînt aŭ šu̬, na mâh se ka vjôs taḳ žoň ka tı̐ dêk k̇âk na môn âp˞ kra̬jn. Sîmp˞ aŭ mêln trô har jôk rûr ka čîg na hâst trô, n'ajns, sîmp˞ aŭ mêln har hân tro. Hâst trô môn jam na k̇âk, hât li na gvir dêk hân âp˞ k̇ô na môn ajn kra̬jn. Her mîr un mâh klar hur hân aŭ k̇âk âft trej trô.

Ž̐˞ špil

Âft ti̐ jôk špil ka dan sînt na 2s fu Êrg, 2022 loň VDS. Dan hâž per mâh se ka ti̐ dêk srư na trô fu fã, her ti̐ břuk môn lêct hâst aŭ lêct trêl fal fu trô. Ânt un jôk rîs miṭ fras os k̇ô aŭ ând˞ žin ti̐ ška̬t što. Trô fu un naj al ṫid taḳ hâst, na ṫid, plus aŭ plus ṗîp sînt aŭ trô rûp, men n'âft špil mâň žin dêk lêr aŭ jam na nînt. Jam môn ap˞ rûr li vil špil: se rîs os fras aŭ ška̬t âxm, ti̐ dêk k̇âk na mêln trô os môn na gvo̬r fu dư, da naj vâs k̇âk svar na tâjn k̇âk, siṭ ând˞ žin ti̐ naj dêk se. Da vent per fã žin lêjs svar aŭ hân ka prâv aŭ ka ư̂s. K̇ôšk jôk žin svar hel prâv, špil jâmt aŭ jiň žin ti̐ sâd lek os ând˞ gva̬t. Pâš miṭ laŭm lek (5 lek) os ând˞ ka dêk što trô fu fã na mâ brā ti̐ jiň nmḁj @l̃̉ ã̯̖. Li vil špil, ti̐ dêk her.

Trô fu hân

Miṭ zã

Na ṫûls škâl jam al miṭ zã ka tı̐ břuk per hân fã vjǫ̂ aŭ k̇âk na MZA (Mêln-lant Zã-kråjn Âlf-krũ) , jôk f'âft zã naj jam na mâ k̇ô men ênd tel fu fã gvo̬r. Vîçt: Âft tma̬m naj mâh se al zã ka tı̐ dêk k̇âk na fã trô, jam âp˞ plų gâm k̇âk trô aŭ âp˞ ând˞ ka sîmp˞ tı̐ dêk men îm naj ênd treň. Her môn jam zã fu lêct šnân aŭ lêct sîmp˞ trô ka břuk ũ per hân miṭ neŭ žĩ os k̇ôšk mjẽŭ ka ṫâb tı̐ hâst na ând˞ pâs per što.

Miṭ zã
		Lêp	Lêp Hâms	Hâms	Vjo̬l	Plja̬t	Ňâň	Nen Glǫ̂	Gôrl
Hân		m			n	ɲ	ŋ
Bâmb	Ko͓j	p			t		k	q	ʔ
	Luft	pʰ			tʰ		kʰ
	Jiṭ	pʼ			tʼ		kʼ
	Koj	b			d		ɡ
Ci͓š Fênd	Ko͓j		f	θ		ç	x		h
	Koj		v	ð		ʝ		ʁ
Ciš Fênd	Ko͓j				s	ɕ
	Koj				z	ʑ
Bâmb Fênd	Ko͓j				t͡s	t͡ɕ
	Luft				t͡sʰ	t͡ɕʰ
	Jiṭ				t͡sʼ	t͡ɕʼ
Flânk	Koj				l
	Ňâň				ɫ
Nen Sja̬	Šnân				ɹ	j	ɰ
	Lêp					ɥ	w
Šlag					ɾ (r)

1. Vjo̬l hân zã /n/ tı̐ dêk kvâ̬r na mâň fal, fanšk na ṫûls zã îñ k̇ô. De lêp-bâmb bli sôr lêp aŭn, siṭ [m], li de lêp hâms, de bli sôr [ɱ]. K̇ôšk jam de hâms zã kvâ̬r sôr [n̪] mâd, na jôk vjo̬l-krŷš tı̐ bli [ɲ], aŭ de ňâň tı̐ hân un [ŋ]. Mjê ka nil k̇ô har nen glǫ̂ zã za /n/, men li jam ṫab tı̐ bli sôr [ɴ]. N'al ând˞ plą îñ k̇ô tı̐ hân sîmp˞ vjo̬l zã [n]. Âft rûr aŭn jam mêln ni k̇ô, na ṫât li hân ajn kra̬jn [ajŋ kɾajn].
2. Li ajn k̇ô har sja̬ zã os nen sja̬ na wâ̬r aŭ ṫûls k̇ô hâž na koj bâmb, /b/ /d/ /ɡ/ tı̐ kvâ̬r na nen sj̬a [β̞] [ð̞] [ɣ̞]. Âft aŭn sƚûč al ṫid k̇ôšk ajn koj bâmb jã mêln ni sja̬ zã os nen sja̬, na klar naj tı̐ dêk na môn ajn k̇ô grun al k̇ô môn ajn sîlb, men âft ti̐ jam mêln ni k̇ô. Ṫât: ṫâb âḳ [tʰäβ̞ äkʼ].
3. Vjo̬l krŷš ciš fênd /ɕ/ tı̐ dêk jên hân na trej čîg trô: [ʃ], [ʂ], os [ɕ]. K̇ôsk jam îñ kra̬jn klān̊ , liḳ <šm, šn, šp, št, šk, šl, šr> tı̐ bli sôr [ʃ], li jam de [u], [o] os [ɹ] bli sôr [ʂ]. N'al ând˞ plą prôst [ɕ].
4. Jam rûr per rjô /z/ aŭ /ʑ/, tŭo ni zam âp˞ raz tı̐ dêk har jôk "d" zam na hâž fu k̇ô li za ko miṭ sja̬ zã na wâ̬r. Siṭ na tŭo vaz tı̐ bli he̊ [d͡z] aŭ [d͡ʑ]. Ṫât fu âft kvâ̬r tı̐ na zeŭs [nä d͡zews] aŭ mâ žoň [mä d͡ʑɔŋ], vîçt k'âft kvâ̬r naj al ṫid jam, na cât k̇ošk tı̐ hân na bîst˞.
5. Vjo̬l krŷš ciš bâmb fênd /tɕ/ tı̐ dêk jên hân na trej čîg trô: [t͡ʃ], [ʈ͡ʂ], os [t͡ɕ]. K̇ôsk jam îñ kra̬jn klān̊, liḳ <čm, čn, čp, čt, čk, čl, čr> tı̐ bli sôr [t͡ʃ], li jam de [u], [o] os [ɹ] bli sôr [ʈ͡ʂ]. N'al ând˞ plą prôst [t͡ɕ].

Sja̬ zã

Šnân sja̬ zã
	Fư̂r		Mêln	Hîn
Ôb	i	y		ɯ	u
Mêln	e		(ə)		o
Ûn			ä

Pîtk sja̬ zã
	Fư̂r		Mêln	Hîn
Ôb	iː				uː
Mêln	eː				oː
Ûn	æː

Hân sja̬ zã
	Fư̂r		Mêln	Hîn
Ôb	ĩ (j̃)				ũ (w̃)
Mêln	ẽ				õ
Ûn			ɐ̃

Koj vals

Trô fu k̇âk

Âlf krũ

Kra̬jn klê

◌̂

U+0302

Krŷš ṗîp
aaa

◌̬

U+032C

Bôz dûf
aaa

◌̊

U+030A

Krajs ṗîp
aaa

◌̥

U+0325

Krajs dûf
aaa