Difference between revisions of "Brukdjin:Dzsijo"

From Vikoli
Jump to navigation Jump to search
(glososaruul f tingko)
mNo edit summary
 
(207 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
yaa aljin! un jiyo, ein lerajin, leradanun viossa per akotê 3 muai ima. endên apar ñojin, mena un imawen leradan mangemange ting tsui viossa.
<noinclude>{{DISPLAYTITLE:Zsiyo}}</noinclude>


vintuadag (sintudag men f viossa) f un 27d vapamuai 2022t (zamisalijin). hanukin anglossa, jongossa, au apar mêlayossa.
Yá aldok! Un '''Zsiyo'''zsin, a un poleradan Viossa per akote tre toszi ima. Na 2025t, un dan poborte viossadiskord, men posuruk ima per beglera a begopeta!


gustun mach machossa, spil hammasbasu, kaku kompyudwaibma auau.
Unya vintuadá ti 27d 8m 2022t. Un hanuki anglossa, putonghwossa, a apar malayossa.


==zantumam==
Un yuentena [[leksember 2022|Leksember 2022t]] inemade, a ainlatena [[Davi hanu!|''Davi hanu!'']] 40s telraz made. Yoktel fu [https://duostories.org/vios-vios Duovimi] a al hazsikaku fu [[Leksember 2023]] wrun un tte!
yamm unna zantumam f un.
 
{| class="wikitable" style="text-align: center"
Mena, lestedua '''opeta''' viossa noyazsin made. Ker kara, un dua apu hei anyansöng dokoa helenázma viossain.
|+midzan tumam<ref>nai yamm nirazmidzan, mena deki kaku iñe kakutro.</ref>
 
==Zan au kaku==
 
Afto zsangnen mahaklarti zantropos a kakutropos fu unya wovor.
 
===Zantropos===
 
====Mitzan====
Afto skalla mkina mitzan ine unya wovor.
 
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!
!Lepa
!Alvyol
!Payatsi
!Ngangi
!Horla
|-
|-
! rowspan="2" |midzan!!plas→!! colspan="2" |lepa
!Hana
! colspan="2" |alviol!! colspan="2" |alviolkruxa
|m
! colspan="2" |hinakruxa
|n
!gorla
|(j̃)
|ɰ̃
|
|-
|-
!fal→
!Bamba
!utenkoi
|p&nbsp;&nbsp;b
!mitkoi
|t&nbsp;&nbsp;d
!utenkoi
!mitkoi
!utenkoi
!mitkoi
!utenkoi
!mitkoi
!utenkoi
|-
! colspan="2" |hana
|
|
|m||
|k
|n
| ||ɲ
|
|
|ŋ
|-
!Bamfendo
|
|
|-
|ts
! colspan="2" |bamba
|(tɕ)
|p||b||t||d
|
|
| ||k||ɡ
|(ʔ)<ref>mono yamm iñe festako, ttb: f un [fɨ̯ʔɯn]</ref>
|-
! colspan="2" |bambadefendo
| style="background: silver;" |
| style="background: silver;" | ||t͡s||d͡z
|t͡ɕ
|d͡ʑ
| style="background: silver;" |
| style="background: silver;" |
|
|
|-
|-
! colspan="2" | fendo
!Fendo
|f||v||s||z
|f&nbsp;&nbsp;ʋ
|s&nbsp;&nbsp;z
|(ʑ)<ref>mono yamm iñe [d͡ʑ], li nai altid kawari na [ɕ]</ref>||x||
&nbsp;&nbsp;ʑ
|ɰ
|h
|h
|-
|-
! colspan="2" |r-lik zan
!Slak
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|-
! colspan="2" |sebiazannen
!Sebyazannen
|
|w
|
|
|l
|l
|
|j
|j
|
|w
|
|
|
|}
|}


{| class="wikitable" style="text-align: center"
*/j̃ ɰ̃/ ti wamel /ɲ ŋ/ kara, men imagoro hei razhanaözeki sebyazan na dayele.
|+ sebiazan tumam<ref>nai yamm kataisebiazan koske hanuyena, mena alkirain deki kakuyena niraz.</ref>
*/t͡s/ a /s/ deki zanena na [t͡ɕ] a [ɕ] koske akote furalik sebyazan os na mitzanklani.
*/d͡ʑ/ a /ʑ/ sparana [ʑ] made imagoro.
*/h/ deki zanena na [ɦ] os nil na mellan fu ni sebyazan.
*/ɰ/ deki zanena fanszuka: [j] akote furalik sebyazan, [ɰ] akote andra sebyazan, a mae andra. Soe wrun /g/ na dan.
 
====Sebyazan====
Na kundur, sebyazan unya wovor ine nai tak klar. Yanna wo sebyazan ka altid undaus na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka fanszuka na kutsiplas–soe dekti kraizena os nai, a dekti obalik os mellanlik na pikkatai.
 
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!
!Fura
!Mellan
!Hina
|-
|-
! rowspan="2" |sebiazan
!Oba
!plas→!! colspan="2" |fura!!mellan
|i&nbsp;&nbsp;iː
!hina
|
|ɯ&nbsp;&nbsp;ɯː
|-
|-
!fal→!!naikraislik !!kraislik!!naikraislik!!kraislik
!Mellan
|e&nbsp;&nbsp;eː
|o&nbsp;&nbsp;oː
|-
|-
! colspan="2" |oba
!Una
|i
|
|y||
|a&nbsp;&nbsp;aː
|ɯ~u
|
|-
! colspan="2" |mellan
| ɛ~e|| (ø)<ref>nai yamm iñe ko, men deki hanuyena koske [y] bli plusunnalik.</ref>|||ə||ɔ~o
|-
! colspan="2" |unna
| colspan="4" |a~ɑ
|}
|}


==kakutro==
*Pikka sebyazan dekti hanuyena na niraz sebyazan: na tato, /iː/ deki zanena lik /i.i/.
unna yamm kakutro f un. yamm mange tro f kaku sama zan.
*Huwiya fu mellanlik sebyazan /ɘ/ mae tun. Na wlavna, soe wrun /y ø/ na dan.
*/ɯ/ yanti mae likzan. Akote niltid soe [u] na wvir.
* /a/ long hel unaspésu; soe deki [ɑ] os [ɐ] na strani.


===alfakrun===
=====Tsui /ɘ/=====
yamm ni fal f alfakrun --- gammel au ño. ting iñe '''midori''' es kawari.
Asoko sebyazan mae srani.


{| class="wikitable"
Na danwovor, snano sebyazan /y ø/ umdaus na mae koto. Za ryó hei viskena na /ø/ made, afto sebyazan utenkraizenabli na yok mellanlik sebyazan made. Na andra, afto noya sebyazan wrun utenkoina fu /e/ na kotówari. Ryó verszo tsiyaunen: na yottid, eins verszo ende kraisena [ɘ~ɞ] ⟨ö⟩, ale nis verszo niltid komsa [ɘ~ə] ⟨e⟩.
|+alfakrun (ñotro)
 
!a
===Kakutropos===
!b
Kakutropos na unya wovor akote mellanlik. Nilting komsa kalap yanna her.
!c
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!d
!
!e
!Lepa
!style="background:LightGreen" |ê
!Alvyol
!f
!Payatsi
!g
!Ngangi
!h
!Horla
!i
!j
!k
!l
!m
!n
!style="background:LightGreen"
!o
!(ö)
!p
!style="background:LightGreen" |q
!r
!s
!t
!u
!style="background:LightGreen" |ü
!v
!w
!style="background:LightGreen" |x
!y
!z
|-
|-
|a~ɑ
!Hana
|b
|style="background:LightGreen" |k
|d
|style="background:LightGreen" |ɛ~e~ə
|ɸ~f
| g
|h
|i~j
|style="background:LightGreen" |d͡ʑ~d͡ʒ
|k
|l
|m
|m
|n
|n
|ɲ
|
|ɔ~o
|ng ~ g
|(œ~ø)
|
|p
|t͡ɕ~t͡ʃ
|ɾ~r
|s
|t
|ɯ~u~w
|y
|v
|w
|ɕ~ʃ
|style="background:LightGreen" |j
|z
|}
 
{| class="wikitable"
|+alfakrun (''gammëltro'')
!a
!b
!c
!d
!e
!f
!g
!h
!i
!j
!k
!l
! m
!n
!o
!(ö)
!p
!r
!s
!t
!u
!v
!w
!y
!z
|-
|-
|a~ɑ
!Bamba
|b
|p&nbsp;&nbsp;b
|t͡s
|t&nbsp;&nbsp;d
|d
|
|ɛ~e
|ɸ~f
|g
|h
|i~j
|j
|k
|k
|l
|
|m
|n
|ɔ~o
|(œ~ø)
|p
|ɾ~r
|s
|t
|ɯ~u~w
|v
|w
|y
|z
|}
 
awen yamm nirazkirain au treirazkirain. ting iñe '''rü''' nai brukena iñe ñotro, '''midori''' mono brukena iñe ñotro, '''kiero''' yokutid brukena iñe ñotro.
{| class="wikitable"
|+mangerazkirain
!ch
! style="background:LightCoral" |cs
!dz
! style="background:PaleGoldenrod" |dzs
!ng
! style="background:LightCoral" |nj
! style="background:PaleGoldenrod" |sz
! style="background:LightGreen" |ts
! style="background:PaleGoldenrod" |(zs)
|-
|-
|x
!Bamfendo
|t͡ɕ~t͡ʃ
|
|d͡z
|ts
|d͡ʑ~d͡ʒ
|
|
|ɲ
|
|ɕ~ʃ
|t͡s
|(ʑ~ʒ)
|}
 
===anderruul===
yokutid awen yamm mit akyut kirain (á, é, í, ó, ú, ő, ű) f jongsilba (ttb: akkurát, ocháre) mena afto mangetid mono koske opeta.
 
==hanutro==
mangetid ('''nai altid''') brukun festako os tsunagako, danki na [https://vikoli.org/Brukdjin:Lumakot_Luna/lk#Glossaruul glossaruul f lunamik]. f suruko charun afto.
{| class="wikitable"
|+f suruko
!suruko
!vil/treng<ref>li "vil", "bli", "treng" iñe fras sebia suruko, afto ruul duaibmatrengnai.</ref>
!tid
!deki
!tsa/da/ti
!ak/nai
!spür
!surujin
|-
|-
| rowspan="4" |(ko)
!Fendo
| -vil
|f&nbsp;&nbsp;v
| -dan
|s&nbsp;&nbsp;z
| rowspan="4" | -ki
|sz&nbsp;&nbsp;zs
| rowspan="4" | -tsa
|w ~ ŵ
| rowspan="4" | -nai
|h
| rowspan="4" | -we
| -(u)n, -v(i)
|-
|-
| -bli
!Slak
| -ima
|
| -d(u), -(do)k
|r
|
|
|
|-
|-
| -treng
!Sebyazannen
| -mir
|
| -s(or), -h(e)i
|l
|-
|y
| -(y)ena
|w
| -(i)ma(we)n, -en(d)ê
|
|''li suruko char -(y)ena festako, nasi "na" na haji surujin.''
|}
|}
'''ttb:'''


*un nai xiru dan. = ''xirudannain.''
Kakutropos per sebyazan awen mellanti.  
*dok vil mir nam we? =  ''vilok nammirwe?''
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
*un nai deki hanu dan afto. = ''hanudankinain afto.''
!
f '''tingko''' es na unna.
!Fura
{| class="wikitable"
! Mellan
|+f tingko
!Hina
! colspan="2" |plas + char/jamm
! colspan="2" |aftoko + ak/nai<ref>mangetid mono plas + char/jamm '''os''' aftoko + nai/ak festako, kinai rioch</ref>
!lasku
!licko
!tingko
!charjin<ref>gruun charjin awen tingko, afto tel ruul duaibmaki f tuo.</ref>
!(plas)<ref>plas f tingko deki seyena iñe qigauqigau plas.</ref>
|-
|-
|her
!Oba
| rowspan="2" |cha(r)-
|i&nbsp;&nbsp;í
|∅
|
| rowspan="2" |∅
|u&nbsp;&nbsp;ú
|ma(nge)-
| rowspan="4" |(yokulicko)-
| rowspan="4" |(ko)
| rowspan="4" |(fu + yokucharjin)
|her
|-
|-
|der
!Mellan
|afto
|e&nbsp;&nbsp;é
|apa(r)-
|ö ~ e
|der
|o&nbsp;&nbsp;ó
|-
|-
|hapigo
!Una
| rowspan="2" |yam(m)-
|
|tuo
|a&nbsp;&nbsp;á
| rowspan="2" |nai-
|
|nil-
|hapigo
|-
|(andêrplas)
|aso(ko)
|(andêr lasku)
|(andêrplas)
|}
|}
'''ttb:'''
Na andra, hanasebyazan dekti kakuyena mit tolonpipo: ⟨ĩ ũ ẽ õ ã⟩


* her yamm kompyu f sor ka deki nai duaibma. = ''her yamkompyufs ka duaibmakinai.'' (os prosta: her yamm kompyu f syo ka duaibma kinai.)<hr />
<references />
<references />

Latest revision as of 09:18, 3 December 2025


Yá aldok! Un Zsiyozsin, a un poleradan Viossa per akote tre toszi ima. Na 2025t, un dan poborte viossadiskord, men posuruk ima per beglera a begopeta!

Unya vintuadá ti 27d 8m 2022t. Un hanuki anglossa, putonghwossa, a apar malayossa.

Un yuentena Leksember 2022t inemade, a ainlatena Davi hanu! 40s telraz made. Yoktel fu Duovimi a al hazsikaku fu Leksember 2023 wrun un tte!

Mena, lestedua opeta viossa noyazsin made. Ker kara, un dua apu hei anyansöng dokoa helenázma viossain.

Zan au kaku

Afto zsangnen mahaklarti zantropos a kakutropos fu unya wovor.

Zantropos

Mitzan

Afto skalla mkina mitzan ine unya wovor.

Lepa Alvyol Payatsi Ngangi Horla
Hana m n (j̃) ɰ̃
Bamba p  b t  d k
Bamfendo ts (tɕ)
Fendo f  ʋ s  z ɕ  ʑ ɰ h
Slak ɾ
Sebyazannen l j w
  • /j̃ ɰ̃/ ti wamel /ɲ ŋ/ kara, men imagoro hei razhanaözeki sebyazan na dayele.
  • /t͡s/ a /s/ deki zanena na [t͡ɕ] a [ɕ] koske akote furalik sebyazan os na mitzanklani.
  • /d͡ʑ/ a /ʑ/ sparana [ʑ] made imagoro.
  • /h/ deki zanena na [ɦ] os nil na mellan fu ni sebyazan.
  • /ɰ/ deki zanena fanszuka: [j] akote furalik sebyazan, [ɰ] akote andra sebyazan, a mae andra. Soe wrun /g/ na dan.

Sebyazan

Na kundur, sebyazan unya wovor ine nai tak klar. Yanna wo sebyazan ka altid undaus na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka fanszuka na kutsiplas–soe dekti kraizena os nai, a dekti obalik os mellanlik na pikkatai.

Fura Mellan Hina
Oba i  iː ɯ  ɯː
Mellan e  eː ɘ o  oː
Una a  aː
  • Pikka sebyazan dekti hanuyena na niraz sebyazan: na tato, /iː/ deki zanena lik /i.i/.
  • Huwiya fu mellanlik sebyazan /ɘ/ mae tun. Na wlavna, soe wrun /y ø/ na dan.
  • /ɯ/ yanti mae likzan. Akote niltid soe [u] na wvir.
  • /a/ long hel unaspésu; soe deki [ɑ] os [ɐ] na strani.
Tsui /ɘ/

Asoko sebyazan mae srani.

Na danwovor, snano sebyazan /y ø/ umdaus na mae koto. Za ryó hei viskena na /ø/ made, afto sebyazan utenkraizenabli na yok mellanlik sebyazan made. Na andra, afto noya sebyazan wrun utenkoina fu /e/ na kotówari. Ryó verszo tsiyaunen: na yottid, eins verszo ende kraisena [ɘ~ɞ] ⟨ö⟩, ale nis verszo niltid komsa [ɘ~ə] ⟨e⟩.

Kakutropos

Kakutropos na unya wovor akote mellanlik. Nilting komsa kalap yanna her.

Lepa Alvyol Payatsi Ngangi Horla
Hana m n ng ~ g
Bamba p  b t  d k
Bamfendo ts
Fendo f  v s  z sz  zs w ~ ŵ h
Slak r
Sebyazannen l y w

Kakutropos per sebyazan awen mellanti.

Fura Mellan Hina
Oba i  í u  ú
Mellan e  é ö ~ e o  ó
Una a  á

Na andra, hanasebyazan dekti kakuyena mit tolonpipo: ⟨ĩ ũ ẽ õ ã⟩