No edit summary
ć (plus!)
 
(104 kawariya namellan na 2 brukdjin nai aukiyena)
Line 1: Line 1:
ya aljin! un jiyo, ao leradan vyossa per akote 6 mwae.
<noinclude>{{DISPLAYTITLE:Jiyo}}</noinclude>


una vintwadag 27d 8m 2022t (za-misaljin). hanukin angglossa, jongguossa, ao lera malayossa ima.
Ya aldok! Un '''Jiyo'''jin, a un poleradan Viossa per akote ni tośi ima.


gust maha mahossa, szpil hammasbasu, ao kaku kompyudwaebma.
Vintuadâ fu un i 27d 8m 2022t. Un hanuki Anglossa a Putongossa, awen lera un Malayossa na śkola imangoro. Un spil hammasbaksu, a kaku kompyudvaima. Un yugentena [[leksember 2022|Leksember 2022t]] inemade, a ainlatena [[Davi hanu!|''Davi hanu!'']] 40s telraz made. Yoku tel fu [https://duostories.org/vios-vios Duovimi] awen grun un tte, a husketsa [[Leksember 2023]]!


==zantumam==
==Zan ao kaku==
{| class="wikitable" style="text-align: center"
 
|+mitzan
Afto jang mahaklarti yokyok zantropos a kakutropos govor fu un ine.
 
===Zantropos ===
 
==== Mitzan ====
Afto skalla mkina mitzan ine ungovor.
 
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!
!Lepa
!Alvyol
!Palyatsi
!Ngangi
!Gorla
|-
|-
! rowspan="2" |tropos↓!!plas→!! colspan="2" |lepa
!Hana
! colspan="2" |alvyol<ref>hammaslik os alvyolik.</ref>!! colspan="2" |palyatsi
|m
! colspan="2" |ngangi
|n
!gorla
|-
| ŋ
!fal→
!uten
!mit
!uten
!mit
!uten
!mit
!uten
!mit
!uten
|-
! colspan="2" |hana
|
|m||
| n
| |
|
|
|
|-
|-
! colspan="2" |bamba
!Bamba
|p||b||t||d
|p&nbsp;&nbsp;b
|t&nbsp;&nbsp;d
|
|
| ||k|| ɡ
|k
|(ʔ)<ref name=":0">yokutid afto zan yam koske bamba kataeyena, os na owari f silba.</ref>
|-
! colspan="2" | bamfendo
||
|| ||t͡s||(d͡z)
|t͡ɕ
| d͡ʑ
||
||
|
|
|-
|-
! colspan="2" |qis fendo
!Bamfendo
|
|
|s
|z
| ɕ
|
|
|t͡s
|t͡ɕ&nbsp;&nbsp;d͡ʑ
|
|
|
|
|-
|-
! colspan="2" |fendo
!Fendo
||f
| f&nbsp;&nbsp;v
||v||(θ)
|s&nbsp;&nbsp;z
|
|ɕ&nbsp;&nbsp;ʑ
|(ç)
|
|h
|x
|(ɣ)
|(h)
|-
|-
! colspan="2" | r-lik zan
!Slak
|
|
|
|
|
| ɾ
|
|
|
|
|
|
|(ʁ)
|-
|-
! colspan="2" |syazannen
!Sebyazannen
|
|
|l
| j
|w
|w
|
|
|
| j
|
|
|
|-
! colspan="2" |flanka
|
|
|
|l
|
|(ʎ)
|
|
|
|
|}
|}


{| class="wikitable" style="text-align: center"
* /t͡s/ a /s/ deki zanena na [t͡ɕ] a [ɕ] koske akote furalik sebyazan os na mitzanklani.
|+sebyazan<ref name=":1">nae zettae li katae-syazan yam na gwir.</ref>
*/d͡ʑ/ a /ʑ/ sparana [ʑ] made imangoro.
*/h/ deki zanena na [ɦ] os nil na mellan fu ni sebyazan.
*/ɣ/ deki zanena fanśuka: [j] akote furalik sebyazan, [ɰ] akote andra sebyazan, a mãe andra.
 
====Sebyazan====
Na kundur, sebyazan na govor fu un nai tak klar. Yanna go sebyazan ka altid slutśa na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka tśiyao na tśiyao plas–sore dekti kraisena os nai, obalik os mellanlik na pikkatai.
 
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!
! fura
!mellan
!hina
|-
|-
! rowspan="2" |katae↓
!oba
! plas→!! colspan="2" |fura!!mellan
! colspan="2" |hina
|-
!fal→!!uten!!kraes!!uten
!uten!!kraes
|-
! colspan="2" |oba
|i
|i
|y||
|
| colspan="2" ~u<ref name=":3">/u/ yoktid lik /u/ inye nihonossa: yokutid deki mellanlik, os utenkraeslik.</ref>
|-
|-
! colspan="2" |mellan
!mellan
|ɛ~e || ø|||(ə)
|e
| ||o
|ɘ
|o
|-
|-
! colspan="2" |unna
!unna
 
|(æ)
|
|a
|
|
| a
|
|
|}
|}


===zanruru===
* /i/ bliti [ɪ] koske nai asobena. Na naota, /e/ ao /o/ bliti [ɛ] ao [ɤ] koske nai asobena.
*yamhti [ʔ] na mellan f sama syazan inye qigao silba. (ttb. f un [fɯˈʔɯn])<ref name=":0" />
* /ɯ/ yamti mange likzan. Akote niltid sore [u] na gvir.
*mangeraz /ptk/ blihti [p̚t̚k̚], na owari f silba os inye gyenmitzan.<ref name=":0" />
* /a/ long hel unnaspeisu; sore deki [ɑ] os [ɐ] na strani.
*/ɾ/ harhti mange fal, dehti r-lik zan mikava.
 
== kakutro ==


===latinkaku===
===Kakutropos===
Kakutropos na govor fu un akote mellanlik. Nilting komsa kalap yanna her.
{| class="wikitable" style="text-align: center"
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+alfakrun
!a
!b
!d
!e
!f
|-
|-
|a
! rowspan="2" |tropos↓!!plas→!! colspan="2" |lepa
|b
! colspan="2" |alvyol!! colspan="2" |palyatsi
|d
! colspan="2" |ngangi
|ɛ~e~ə
!gorla
|f
|-
|-
!g
! koi→
!h
! uten
!i
!mit
!j
!uten
!k
!mit
!uten
!mit
!uten
!mit
!uten
|-
|-
|ɡ
! colspan="2" |hana
|h~x
|
|i~j
|m||
|d͡ʑ
|k
|-
!l
!m
!n
!o
|-
|l
|m
|n
|n
|o
| ||ny
|ø
|
|ng
|
|-
|-
!p
! colspan="2" |bamba
!q
| p||b||t||d
!r
|
!s
| ||k||
!t
|
|-
|-
|p
! colspan="2" |bamfendo
|t͡ɕ
| |
|ɾ~r
| |||ts ||
|s
|
|t
| rowspan="2" |j
| |
| |
|
|-
|-
!u
! colspan="2" |fendo
!v
| f||v||s||z
!w
| ś|| ||g
!y
|h
!z
|-
|-
|ɯ~u~w
! colspan="2" |sebyazannen
|v
|
|
|
| l
|
|y
|
|w
|w
|j
|
|z
|-
|-
!(ê)
! colspan="2" |slak
!(û / ŷ)
|
!
|
!
!
|-
|ə
|y
|
|
|r
|
|
|
|
|}
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+plukiraenklani
!ae
!ao
! (tz)
!eu
|-
|aj
|aw
|(d͡z)
|y
|-
!oe
!ng
!ny
!sz
|-
|oj
|-
!ts
!tsz
!dzs
!ue
|-
|t͡s
|t͡ɕ
|d͡ʑ
|wi~uj
|-
!zs
!
!
!
|-
|
|
|
|
Line 258: Line 171:
|}
|}


====andraruru====
====Sebyazan====
*yókutid áwen yam mit akyút kiráen f jongsílba (tatǿba. ''oháre''), men áfto mangetíd móno kóske opéta.
Yam eksi ertśiyao sebyazan govor fu un ine. Al hei kakuyena na snano—''i u e o a'' per lestesnano go, ao ''ă'' os ''ø'' per "mellanlik" eksis.
*''i'' ao ''u'' per /j/ ao /w/ inye syazanklani; ''y'' ao ''w'' per /j/ ao /w/ za mitzan. (ttb. ''m'''w'''ai'' os ''m'''w'''a'''e''''' dehti)
*'''al''' plukiraenklani hanuyena lik heia zan inye alplas. (ttb. ''ma'''ng'''e'' /ma.ŋe/)
**li zol, brukt'''<nowiki/>'''i '''<nowiki/>'''' p'''<nowiki/>'''er mahklar li hei hanena na sebia kiraen. (ttb. ''rin'go'')
 
===кирилкаку / kirilkaku===
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+алфакрун
!(ѕ)
|-
|a~ɑ
|b
|v
|d
|(d͡z)
|ɛ~e~ə
|z
|-
!ј / й
|-
|i
|j
|k
|l
|m
|n
 
|-
!o
! п
 
!у / ұ
!ԝ / ў
|-
|o
|p
|ɾ~r
|s
|t
|ɯ~u~w
|w
|-
 
! џ / ђ
|-
|y
|f
|h~x
 
|t͡s
|t͡ɕ
|d͡ʑ
|}
</div>
 
===اربککو / arabkaku===
<div class="mw-collapsible mw-collapsed">
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+الفاکرُن
!(خ)
|-
|a
|p
|b
| t
|t͡ɕ
|d͡ʑ
|(x)
|-
!(ځ)
|-
|t͡s
|(d͡z)
|d
|ɾ~r
|z
|s
|-
|-
|f
|k
|l
|m
|-
!(ء)‎
|-
|n
|h~x
|u~w
|v
|i~j
|(ʔ)
|}
per syazan, kiraen altid na kiraenkleya oba mitzankiraen ― اِ per /i/, /y/ ao /e/, اُ per /u/, /ø/ ao /o/, aoen اَ per /a/. li nae yam mitzankiraen, bruk ا (alif).


per kataesyazan os nirazsyazan (lik ''ae''), bruk ein kiraen (ي os و) za mitkiraenkleyamitzankiraen. (li nae deki tasta kiraenkleya, deki awen bruk ي os و kiraen.)<ref name=":1" />
Na andra,


'''vikti''': syazan nae altid kakuyena, ttb. ''kakutro'' ککُتر (''k-kᵘ-t-r'').
* Hanayena sebyazan kakuyenati mit jarperpipo (ttb. ''ã'').


====andraruru====
*Tśiyazma mellan sebyazan mit hentina damellan [a.i] ao sebyazanklani [ai̯] nai mkiyena kakutropos ine.


*bruk-n østarab laskukiraen.
*Li trengena (ttb. koske opetana), asobena sebyazan kakuyenaki mit akyutpipo, ttb. ''tsúite'', ''prokibtíbsem''.
*bruk-n szaddah f gienmitzan.
</div>


==hanutro==
====Tsui /g/====
mangetid brukti-n festako os tsunagako, dangki na [https://vikoli.org/Brukdjin:Lumakot_Luna/lk#Glossaruul glossaruru f lunamik]. per suruko yam afto.
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+suruko
!suruko
!yena
!tid
!deki
!ak / nae
! colspan="2" |surujin
!spør
|-
| rowspan="3" |(ko)
| rowspan="3" | -(y)ena-
| -dan-, -ha(ji)-
| -(de)ki-
| rowspan="3" | -nae-
| -(u)n-
| -v(i)-
| rowspan="3" | -we-
|-
| -ima-
| -tsa-
| -d(u)-
| -(do)k-
|-
| -mir/rae-, -po-
| -ti-, -(de)hti-
| -s(ore)-
| -h-, -y- (hei)
|}


*Koske /g/ mellan ni sama sebyazan os na koowari, pipo antayena sebyazankirain obamade, ttb. ''*magazan'' > ''mâzan'', ''*dag'' > ''dâ''.
*Koske /g/ mellan ni tśiyao sebyazan, ''y'' kakuyena li pobli /j/; li nai ''g'' ende, ttb. ''*yugent'' > ''yugent'', men ''*yagi'' > ''yayi''.
*Na tolka os ine mitzanklani, /g/ kakuyena ''g'' na altid, ttb. ''grun'', ''gormoi''.
<references />
<references />

Latest revision as of 02:35, 27 f’Kaiisamuai 2024


Ya aldok! Un Jiyojin, a un poleradan Viossa per akote ni tośi ima.

Vintuadâ fu un i 27d 8m 2022t. Un hanuki Anglossa a Putongossa, awen lera un Malayossa na śkola imangoro. Un spil hammasbaksu, a kaku kompyudvaima. Un yugentena Leksember 2022t inemade, a ainlatena Davi hanu! 40s telraz made. Yoku tel fu Duovimi awen grun un tte, a husketsa Leksember 2023!

Zan ao kaku

Afto jang mahaklarti yokyok zantropos a kakutropos govor fu un ine.

Zantropos

Mitzan

Afto skalla mkina mitzan ine ungovor.

Lepa Alvyol Palyatsi Ngangi Gorla
Hana m n ɲ ŋ
Bamba p  b t  d k
Bamfendo t͡s t͡ɕ  d͡ʑ
Fendo f  v s  z ɕ  ʑ ɣ h
Slak ɾ
Sebyazannen l j w
  • /t͡s/ a /s/ deki zanena na [t͡ɕ] a [ɕ] koske akote furalik sebyazan os na mitzanklani.
  • /d͡ʑ/ a /ʑ/ sparana [ʑ] made imangoro.
  • /h/ deki zanena na [ɦ] os nil na mellan fu ni sebyazan.
  • /ɣ/ deki zanena fanśuka: [j] akote furalik sebyazan, [ɰ] akote andra sebyazan, a mãe andra.

Sebyazan

Na kundur, sebyazan na govor fu un nai tak klar. Yanna go sebyazan ka altid slutśa na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka tśiyao na tśiyao plas–sore dekti kraisena os nai, obalik os mellanlik na pikkatai.

fura mellan hina
oba i ɯ
mellan e ɘ o
unna a
  • /i/ bliti [ɪ] koske nai asobena. Na naota, /e/ ao /o/ bliti [ɛ] ao [ɤ] koske nai asobena.
  • /ɯ/ yamti mange likzan. Akote niltid sore [u] na gvir.
  • /a/ long hel unnaspeisu; sore deki [ɑ] os [ɐ] na strani.

Kakutropos

Kakutropos na govor fu un akote mellanlik. Nilting komsa kalap yanna her.

tropos↓ plas→ lepa alvyol palyatsi ngangi gorla
koi→ uten mit uten mit uten mit uten mit uten
hana m n ny ng
bamba p b t d k
bamfendo ts j
fendo f v s z ś g h
sebyazannen l y w
slak r

Sebyazan

Yam eksi ertśiyao sebyazan govor fu un ine. Al hei kakuyena na snano—i u e o a per lestesnano go, ao ă os ø per "mellanlik" eksis.

Na andra,

  • Hanayena sebyazan kakuyenati mit jarperpipo (ttb. ã).
  • Tśiyazma mellan sebyazan mit hentina damellan [a.i] ao sebyazanklani [ai̯] nai mkiyena kakutropos ine.
  • Li trengena (ttb. koske opetana), asobena sebyazan kakuyenaki mit akyutpipo, ttb. tsúite, prokibtíbsem.

Tsui /g/

  • Koske /g/ mellan ni sama sebyazan os na koowari, pipo antayena sebyazankirain obamade, ttb. *magazan > mâzan, *dag > .
  • Koske /g/ mellan ni tśiyao sebyazan, y kakuyena li pobli /j/; li nai g ende, ttb. *yugent > yugent, men *yagi > yayi.
  • Na tolka os ine mitzanklani, /g/ kakuyena g na altid, ttb. grun, gormoi.