Difference between revisions of "Brukdjin:Dzsijo"

Vikoli kara
Jump to navigation Jump to search
(nyozanruul)
ćNo edit summary
 
(169 kawariya namellan na 2 brukdjin nai aukiyena)
Line 1: Line 1:
yaa aljin! un jiyo, ein lerajin, leradanun viossa per akote 3 muai ima. enden apar nyojin, mena un imawen leradan mangemange ting tsui viossa.
{{DISPLAYTITLE:Brukdjin:djiyo}}
ya aldok! un djiyodjin, a un poleradan viossa per ein toshi ima.


vintuadag (sintudag men f viossa) f un 27d vapamuai 2022t (zamisalijin). hanukin anglossa, jongossa, au apar melayossa.
vintuadag fu un 27d 8m 2022t i. un deki hanu anglossa a putonghwossa, awen lera malayossa na shkola imangoro. un dua maossa, spil hammasbaksu, a kaku kompyudvaima. un yuentena [[leksember 2022]] inyemade, a ainlatena [[Davi hanu!|''davi hanu!'']] 40s telraz made. yok tel fu [https://duostories.org/vios-vios duovimi] awen grun un tte, a vasunai tsa [[leksember 2023]]!


gustun mah mahossa, spil hammasbasu, kaku kompyudwaibma auau.
==govor==
 
afto lehtinen maaklar yokting govor fu un tsúite.
 
=== zantropos ===
afto skalla ngkina mitzan inye govor fu un. yam awen yok mitzan ka mono yam na koi, a nai ngkiyena her.
 
tsuite /g/, sore fuwayena mellan sebyazan a de mitzan nil made. ima, sore poblidan /ɰ/ os /ɦ/ (os /j/ de furisebyazan), os nil!


==zantumam==
yamm unna zantumam f un.
{| class="wikitable" style="text-align: center"
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+midzan tumam
|+mitzan
|-
|-
! rowspan="2" |midzan!!plas!! colspan="2" |rioholepa
! rowspan="2" |tropos↓!!plas→!! colspan="2" |lepa
! colspan="2" |alviol!! colspan="2" |alviolkrüxa
! colspan="2" |alvyol!! colspan="2" |palyatsi
! colspan="2" |hinakrüxa
! colspan="2" |ngangi
!gorla
!gorla
|-
|-
!fal
!koi→
!u
!uten
!m
!mit
!u
!uten
!m
!mit
!u
!uten
!m
!mit
!u
!uten
!m
!mit
!u
!uten
|-
|-
! colspan="2" |hana
! colspan="2" |hana
Line 30: Line 36:
|m||
|m||
|n
|n
| ||ɲ
| ||
|
|
Line 38: Line 44:
|p||b||t||d
|p||b||t||d
|
|
| ||k||ɡ
| ||k||
|(ʔ)
|
|-
|-
! colspan="2" |bambadefendo
! colspan="2" |bamfendo
||
| |
|| ||t͡s||d͡z
| |||ts||
|t͡ɕ
|
|d͡ʑ
| rowspan="2" |ʑ
||
| |
|
| |
|
|
|-
|-
! colspan="2" |fendo
! colspan="2" |fendo
|f||v||s||z
|f||v||s||z
|ɕ|| ||
|(ʑ)||(x)||
|h
|h
|-
|-
! colspan="2" |r-lik zan
! colspan="2" |sebyazannen
|
|
|w
|
|
|l
|
|
|ɾ
|j
|
|
|
|
|-
! colspan="2" |slak
|
|
|
|
|
|
|-
|ɾ
! colspan="2" |sebiazannen
|
|
|w
|
|
| l
|
|j
|
|
|
|
Line 79: Line 84:
|}
|}


{| class="wikitable" style="text-align: center"
na kundur, sebyazan na govor fu un nai tak klar. yanna go sebyazan ka altid slucha na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka chiyau na chiyau plas–sore dekti kraisena os nai, obalik os mellanlik na pikkatai. riso na una ngkina hei mit plas inye kuchi.
|+sebiazan tumam
|-
! rowspan="2" |sebiazan
!plas!! colspan="2" |fura!!mellan
!hina
|-
!fal!!n!!k!!n!!k
|-
! colspan="2" |oba
|i
| y|| colspan="2" |ɨ~ʉ~ɯ~u
|-
! colspan="2" |mellan
|ɛ~e||ø|||(ə)<ref>mono yamm iñe naijongsilba, doko /e/ na haji.</ref>||ɔ~o
|-
! colspan="2" |unna
| colspan="4" |a
|}


===zanruul===
[[Zeting:Dzsijo sebjazantumam.svg|sama=Sebjazantumam fu dzsijodzsin|мини|sebyazantumam per govor fu un. pik na gris ngkina sebyazan ka mono slucha na koi na strani.]]
her, ''M'' brukena per midzan, ''S'' brukena per sebiazan.
*kataisebiazan bli naikataisebiazan os [Sʔ''S''], hoqa (''li nai'') de nai yamm.


====samalikzan====  
=== kakutropos ===
 
kakutropos fu govor fu un akote mellanlik. nilting komsa kalap yanna her. eiruru her ti tont zan mono kakuyenaki mit ein kakutropos. na korogoro mena, kakutropos fu /g/ nai tak klar.
*yamki [ʔ] na mellan ni sebiazan inye qigau silba. (ttb: fu un [fɨʔun])
{| class="wikitable" style="text-align: center"
*/p/, /t/, /k/ kibli [p̚], [t̚], [k̚]; /b/, /d/, /g/ kibli [p], [t], [k] na owari silba os inye 2razmidzan. (ttb: likko [li̠ʔko])
*/n/, /t/, /d/ kibli hammaslik ([n̪], [t̪], [d̪]) de au za /ɾ/.
*/h/ kibli [x~χ] za unnalik sebiazan os inye mangefestamidzan, [ç] za obalik sebiazan.
*/ɾ/ kibli [r] za midzan.
*/j/ kibli [ʝ] de /i/ os /y/.
 
==kakutro==
unna yamm kakutro f un. yamm mange tro f kaku sama zan.
{| class="wikitable"
|+alfakrun
!a
!b
!d
!dz
!e
!f
!g
! h
|-
|-
|a~ɑ
! rowspan="2" |tropos↓!!plas→!! colspan="2" |lepa
| b
! colspan="2" |alvyol!! colspan="2" |palyatsi
|d
! colspan="2" |ngangi
|d͡z
!gorla
|ɛ~e~ə
|f~ɸ
|g
|h~x
|-
|-
!i
!koi→
! j
!uten
!k
!mit
! l
!uten
! m
!mit
!n
!uten
!ng
!mit
!ny / ñ
!uten
!mit
!uten
|-
|-
|i~j
! colspan="2" |hana
|d͡ʑ~d͡ʒ
|
|k
|''m''||
|l
|''n''
|m
| ||''ny''
|n
|
|ŋ
|''ng''
|ɲ
|
|-
|-
!o
! colspan="2" |bamba
!ö / ø
|''p''||''b''||''t''||''d''
!p
|
!q
| ||''k''||
!r
|
!s
!sz
!t
|-
|-
|ɔ~o
! colspan="2" |bamfendo
|œ~ø
| |
|p
| |||''ts''||
|t͡ɕ~t͡ʃ
|''ch''
|ɾ~r
|''dj''
|s
| |
|ɕ~ʃ
| |
|t
|
|-
|-
!ts
! colspan="2" |fendo
!u
|''f''||''v''||''s''||''z''
|''sh''
!v
|''j''|| ||
!w
|''h''
!x
!y
!z
|-
|-
|t͡s
! colspan="2" |sebyazannen
|ɯ~u~w
|
|y
|''w''
|v
|
|w
|''l''
|ɕ~ʃ
|
|ʝ~j
|''y''
|z
|
|}
|''g''
 
|
===anderruul===
 
*yokutid awen yamm mit akyut kirain (á, é, í, ó, ú, ű, ő) os mit grav kirain (à, è, ì, ò, ù) f jongsilba (ttb: ákkurat, ohàre), mena afto mangetid mono koske opeta.
*bruk ''i'' au ''u'' per /j/ au /u/ inye 2razsebiazan, os zan midzan. (ttb: ''nam'''ai''''', '''''mi'''etta'')
* '''al''' 2razkirain hanuyena lik zan f hei inye alplas. (ttb: ''ma'''ng'''e'' ende hanuyena /ma.ŋe/)
 
===кирилкакұ===
аўен йамм кирилкакұ. (тўо най брұкена, грұн харнай таста ф афто)
{| class="wikitable"
|+алфакрұн
|-
|-
|a~ɑ
! colspan="2" |slak
|b
|
|v
|
|g
|
|d
|''r''
|d͡z
|
|ɛ~e~ə
|
|z
|
|-
|
!ј / й
!њ
|-
|i~j
|j
|k
|l
|m
|n
|ɲ
|ŋ
|-
!o
!п
!у / ұ
!ԝ / ў
|-
|ɔ~o
|œ~ø
|p
|ɾ~r
|s
|t
|ɯ~u~w
|w
|-
!џ / ђ
!
|-
|y
|f~ɸ
|h~x
|t͡s
|t͡ɕ~t͡ʃ
|d͡ʑ~d͡ʒ
|ɕ~ʃ
|
|
|}
|}
kakutropos per sebyazan nai tak fuksa awen. kakuti '''i u e a o''' per go sebyazan ka lestesnano, au '''ø''' per ''6s''.


==hanutro==
==== tsui /g/ ====
mangetid ('''nai altid''') brukun festako os tsunagako, danki na [https://vikoli.org/Brukdjin:Lumakot_Luna/lk#Glossaruul glossaruul f lunamik]. f suruko harun afto.
{| class="wikitable"
|+f suruko
!da
!suruko
!yena
!vil/treng<ref>li "vil", "bli", "treng" iñe fras sebia suruko, afto ruul duaibmatrengnai.</ref>
!tid
! deki
!ak/nai
!spür
! surujin
!mono/awen
|-
| rowspan="3" |da-
| rowspan="3" |(ko)
| rowspan="3" | -(y)ena-
| -vil-
| -dan-, -ha(ji)-<ref name=":0">owari au haji wenkibli suruko. li afto, -dan, -ima au -mir bli za owari au haji.</ref>
| -ki-
| rowspan="3" | -nai-
| rowspan="3" | -we-
| -(u)n-, -v(i)-
| rowspan="3" | -mon(o)-, -(a)wen-
|-
| -bli-
| -ima-, -imau(en)-, -en(d)e-
| -tsa-
| -d(u)-, -(do)k-
|-
| -treng-
| -mir-, -(owa)ri-<ref name=":0" />
| -ti-
| -s(or)-, -h(e)i-
|}
'''ttb:'''


*un nai xiru dan. = ''xirudannain.''
* koske /g/ mellan ni sebyazan, kakutsa '''y''' li [j] yamena, os nil li [ɰ] (ttb. ''maazan'', ''yuent'', ''pooda''; ''miyi'', ''yayi'').
*dok vil mir nam we? =  ''vilk nammirwe?''
* koske /g/ na hadji os owari fu koto, kakutsa '''g''' koske opeta, os '''h''' li vilena (ttb. ''ha'', ''ho'', ''horla'', ''dah'').
*un nai deki hanu dan afto. = ''hanudankinain afto.''
* li /gj/ os /gw/ poyamdan, kakutsa '''y''' os '''w''', uten ''g'' (ttb. ''yen'', ''wa'').
*deki nai we vi spil? = ''spilkinaiwev?''
<references />
<references />

Latest revision as of 16:28, 1 f’Veramuai 2024

ya aldok! un djiyodjin, a un poleradan viossa per ein toshi ima.

vintuadag fu un 27d 8m 2022t i. un deki hanu anglossa a putonghwossa, awen lera malayossa na shkola imangoro. un dua maossa, spil hammasbaksu, a kaku kompyudvaima. un yuentena leksember 2022 inyemade, a ainlatena davi hanu! 40s telraz made. yok tel fu duovimi awen grun un tte, a vasunai tsa leksember 2023!

govor

afto lehtinen maaklar yokting govor fu un tsúite.

zantropos

afto skalla ngkina mitzan inye govor fu un. yam awen yok mitzan ka mono yam na koi, a nai ngkiyena her.

tsuite /g/, sore fuwayena mellan sebyazan a de mitzan nil made. ima, sore poblidan /ɰ/ os /ɦ/ (os /j/ de furisebyazan), os nil!

mitzan
tropos↓ plas→ lepa alvyol palyatsi ngangi gorla
koi→ uten mit uten mit uten mit uten mit uten
hana m n ŋ
bamba p b t d k
bamfendo ts ʑ
fendo f v s z ɕ h
sebyazannen w l j ɰ
slak ɾ

na kundur, sebyazan na govor fu un nai tak klar. yanna go sebyazan ka altid slucha na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka chiyau na chiyau plas–sore dekti kraisena os nai, obalik os mellanlik na pikkatai. riso na una ngkina hei mit plas inye kuchi.

Sebjazantumam fu dzsijodzsin
sebyazantumam per govor fu un. pik na gris ngkina sebyazan ka mono slucha na koi na strani.

kakutropos

kakutropos fu govor fu un akote mellanlik. nilting komsa kalap yanna her. eiruru her ti tont zan mono kakuyenaki mit ein kakutropos. na korogoro mena, kakutropos fu /g/ nai tak klar.

tropos↓ plas→ lepa alvyol palyatsi ngangi gorla
koi→ uten mit uten mit uten mit uten mit uten
hana m n ny ng
bamba p b t d k
bamfendo ts ch dj
fendo f v s z sh j h
sebyazannen w l y g
slak r

kakutropos per sebyazan nai tak fuksa awen. kakuti i u e a o per go sebyazan ka lestesnano, au ø per 6s.

tsui /g/

  • koske /g/ mellan ni sebyazan, kakutsa y li [j] yamena, os nil li [ɰ] (ttb. maazan, yuent, pooda; miyi, yayi).
  • koske /g/ na hadji os owari fu koto, kakutsa g koske opeta, os h li vilena (ttb. ha, ho, horla, dah).
  • li /gj/ os /gw/ poyamdan, kakutsa y os w, uten g (ttb. yen, wa).