Difference between revisions of "Brukdjin:Dzsijo"

Vikoli kara
Jump to navigation Jump to search
No edit summary
ć (plus!)
 
(88 kawariya namellan na sama brukdjin nai aukiyena)
Line 1: Line 1:
ya aljin! un jiyo, ao leradan vyossa per akote 6 mwae.
<noinclude>{{DISPLAYTITLE:Jiyo}}</noinclude>


una vintwadag 27d 8m 2022t (za-misaljin). hanukin angglossa, jongguossa, ao lera malayossa ima.
Ya aldok! Un '''Jiyo'''jin, a un poleradan Viossa per akote ni tośi ima.


gust maha mahossa, szpil hammasbasu, ao kaku kompyudwaebma.
Vintuadâ fu un i 27d 8m 2022t. Un hanuki Anglossa a Putongossa, awen lera un Malayossa na śkola imangoro. Un spil hammasbaksu, a kaku kompyudvaima. Un yugentena [[leksember 2022|Leksember 2022t]] inemade, a ainlatena [[Davi hanu!|''Davi hanu!'']] 40s telraz made. Yoku tel fu [https://duostories.org/vios-vios Duovimi] awen grun un tte, a husketsa [[Leksember 2023]]!


==zantumam==
==Zan ao kaku==
 
Afto jang mahaklarti yokyok zantropos a kakutropos govor fu un ine.
 
===Zantropos ===
 
==== Mitzan ====
Afto skalla mkina mitzan ine ungovor.
 
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!
!Lepa
!Alvyol
!Palyatsi
!Ngangi
!Gorla
|-
!Hana
|m
|n
| ŋ
|
|-
!Bamba
|p&nbsp;&nbsp;b
|t&nbsp;&nbsp;d
|
|k
|
|-
!Bamfendo
|
|t͡s
|t͡ɕ&nbsp;&nbsp;d͡ʑ
|
|
|-
!Fendo
| f&nbsp;&nbsp;v
|s&nbsp;&nbsp;z
|ɕ&nbsp;&nbsp;ʑ
|h
|-
!Slak
|
| ɾ
|
|
|
|-
!Sebyazannen
|
|l
| j
|w
|
|}
 
* /t͡s/ a /s/ deki zanena na [t͡ɕ] a [ɕ] koske akote furalik sebyazan os na mitzanklani.
*/d͡ʑ/ a /ʑ/ sparana [ʑ] made imangoro.
*/h/ deki zanena na [ɦ] os nil na mellan fu ni sebyazan.
*/ɣ/ deki zanena fanśuka: [j] akote furalik sebyazan, [ɰ] akote andra sebyazan, a mãe andra.
 
====Sebyazan====
Na kundur, sebyazan na govor fu un nai tak klar. Yanna go sebyazan ka altid slutśa na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka tśiyao na tśiyao plas–sore dekti kraisena os nai, obalik os mellanlik na pikkatai.
 
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!
! fura
!mellan
!hina
|-
!oba
|i
|
|-
!mellan
|e
|o
|-
!unna
|
| a
|
|}
 
* /i/ bliti [ɪ] koske nai asobena. Na naota, /e/ ao /o/ bliti [ɛ] ao [ɤ] koske nai asobena.
* /ɯ/ yamti mange likzan. Akote niltid sore [u] na gvir.
* /a/ long hel unnaspeisu; sore deki [ɑ] os [ɐ] na strani.
 
===Kakutropos===
Kakutropos na govor fu un akote mellanlik. Nilting komsa kalap yanna her.
{| class="wikitable" style="text-align: center"
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+mitzan
|-
|-
! rowspan="2" |tropos↓!!plas→!! colspan="2" |lepa
! rowspan="2" |tropos↓!!plas→!! colspan="2" |lepa
! colspan="2" |alvyol<ref>hammaslik os alvyolik.</ref>!! colspan="2" |palyatsi
! colspan="2" |alvyol!! colspan="2" |palyatsi  
! colspan="2" |ngangi
! colspan="2" |ngangi
! colspan="2" |gorlanen
!gorla
|-
|-
!fal→
! koi→
! uten
!mit
!uten
!uten
!mit
!mit
Line 22: Line 118:
!mit
!mit
!uten
!uten
!mit
!uten
!mit
|-
|-
! colspan="2" |hana
! colspan="2" |hana
|
|
|m||
|m||
| n
|n
| ||ɲ
| ||ny
|
|
|
|ng
|
|
|-
|-
! colspan="2" |bamba
! colspan="2" |bamba
|p||b||t||d
| p||b||t||d
|
| ||k|| ɡ
|(ʔ)<ref name=":0">yokutid afto zan yam koske bamba kataeyena, os na owari f silba.</ref>
|
|-
! colspan="2" | bamfendo
||
|| ||t͡s||
|t͡ɕ
| d͡ʑ
||
||
|
|
| ||k||
|
|
|-
|-
! colspan="2" |qis fendo
! colspan="2" |bamfendo
|
| |
|
| |||ts ||
|s
|
|z
| rowspan="2" |j
| ɕ
| |
|ʑ
| |
|
|
|
|
|
|-
|-
! colspan="2" |fendo
! colspan="2" |fendo
||f
| f||v||s||z
||v||
| ś|| ||g
|
|(ç)
|
|
|
|h
|h
| rowspan="2" |(ʁ̞)
|-
|-
! colspan="2" |syazannen
! colspan="2" |sebyazannen
|
|
|
|
|
|
| l
|
|
|
|y
| j
|
|
|w
|w
|
|
|-
|-
! colspan="2" | szlag
! colspan="2" |slak
|
|
|
|
|
|
|ɾ
|r
|
|
|
|
|
|
|
|-
! colspan="2" |flanka
|
|
|
|l
|
|
|
|
|
Line 112: Line 171:
|}
|}


{| class="wikitable" style="text-align: center"
====Sebyazan====
|+sebyazan<ref name=":1">nae zettae li katae-syazan yam na gwir.</ref>
Yam eksi ertśiyao sebyazan govor fu un ine. Al hei kakuyena na snano—''i u e o a'' per lestesnano go, ao ''ă'' os ''ø'' per "mellanlik" eksis.
|-
! rowspan="2" |katae↓
! plas→!! colspan="2" |fura!!mellan
! colspan="2" |hina
|-
!fal→!!uten!!kraes!!uten
!uten!!kraes
|-
! colspan="2" |oba
|i
|y||
| colspan="2" |ɯ~u<ref name=":3">/u/ yoktid lik /u/ inye nihonossa: yokutid deki mellanlik, os utenkraeslik.</ref>
|-
! colspan="2" |mellan
|ɛ~e || ø|||(ə)
| ||ɔ~o
|-
! colspan="2" |unna
 
|(æ)
|
|a
|
|
|}
 
===zanruru===
*yamhti [ʔ] na mellan f sama syazan inye qigao silba. (ttb. f un [fɯˈʔɯn])<ref name=":0" />
*mangeraz /ptk/ blihti [p̚t̚k̚], na owari f silba os inye gyenmitzan.<ref name=":0" />
*/ɾ/ harhti mange fal, dehti r-lik zan mikava.
 
=== jongsilbatro ===
 
* jongsilba-qigaozma nyam, hata '''kírkas''' (💡) ao '''kirkás''' (🍺).  


== kakutro ==
Na andra,


===latinkaku===
* Hanayena sebyazan kakuyenati mit jarperpipo (ttb. ''ã'').
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+alfakrun
!a
!b
!d
!e
!f
|-
|a
|b
|d
|ɛ~e~ə
|f
|-
!g
!h
!i
!j
!k
|-
|h~x
|i~j
|d͡ʑ
|k
|-
!l
!m
!n
!o
!ø, ö
|-
|l
|m
|n
|o
|-
!p
!q
!r
!s
!t
|-
|p
|t͡ɕ
|s
|t
|-
!u
!û, ü
!v
!w
!y
|-
|ɯ~u~w
|y
|v
|w
|j
|-
!z
!(â, ê, ă)
!(ä)
!
!
|-
|z
|(ə)
|(æ)
|
|
|}


{| class="wikitable" style="text-align: center"
*Tśiyazma mellan sebyazan mit hentina damellan [a.i] ao sebyazanklani [ai̯] nai mkiyena kakutropos ine.
|+plukiraenklani
!ae
!ao
! dzs
!oe
|-
|aj
|aw
|d͡ʑ
|oj
|-
!ng
!ny
!ly
!sz
|-
|-
!ts
!tsz
!ue
!zs
|-
|t͡s
|t͡ɕ
|wi~uj
|}


====andraruru====
*Li trengena (ttb. koske opetana), asobena sebyazan kakuyenaki mit akyutpipo, ttb. ''tsúite'', ''prokibtíbsem''.
*yókutid aoen yam mit akyút kiráen f jongsílba (ttb. '''''rí'''<nowiki/>'''n''''go''), men mángetid móno kóske opéta.
*grav brukena per mki ka syazan mus hanuyena na sebya. ''<nowiki/>''(ttb: tato'''''è'''''ba)
*''i'' ao ''u'' per /j/ ao /w/ inye syazanklani; ''y'' ao ''w'' per /j/ ao /w/ za mitzan. (ttb. ''m'''w'''ai'' os ''m'''w'''a'''e''''' dehti)
*al plukiraenklani hanuyena na heya zan na alplas. (ttb. ''ma'''ng'''e'' /ma.ŋe/)
**li zol, brukt'''<nowiki/>'''i '''<nowiki/>'''''<nowiki/>'<nowiki/>'' p'''<nowiki/>'''er mahklar li he hanena na sebya kiraen. (ttb. ''rin'''<nowiki/>'<nowiki/>'''g'''<nowiki/>'''o'')


== hanutro ==
====Tsui /g/====


yoktid brukti-n festako os tsunagako, dangki na [https://vikoli.org/Brukdjin:Lumakot_Luna/lk#Glossaruul glossaruru f lunamik]. per suruko yam afto.
*Koske /g/ mellan ni sama sebyazan os na koowari, pipo antayena sebyazankirain obamade, ttb. ''*magazan'' > ''mâzan'', ''*dag'' > ''dâ''.
{| class="wikitable" style="text-align: center"
*Koske /g/ mellan ni tśiyao sebyazan, ''y'' kakuyena li pobli /j/; li nai ''g'' ende, ttb. ''*yugent'' > ''yugent'', men ''*yagi'' > ''yayi''.
|+suruko
*Na tolka os ine mitzanklani, /g/ kakuyena ''g'' na altid, ttb. ''grun'', ''gormoi''.
!suruko
!yena
!tid
!deki
!ak / nae
! colspan="2" |surujin
!spør
|-
| rowspan="3" |(ko)
| rowspan="3" | -(y)ena-
| -dan-, -ha(ji)-
| -(de)ki-
| rowspan="3" | -nae-
| -(u)n-
| -v(i)-
| rowspan="3" | -we-
|-
| -ima-
| -tsa-
| -d(u)-
| -(do)k-
|-
| -(mi)rae-, -po-
| -ti-, -(de)hti-
| -s(ore)-
| -h-, -y- (he)
|}
<references />
<references />

Latest revision as of 02:35, 27 f’Kaiisamuai 2024


Ya aldok! Un Jiyojin, a un poleradan Viossa per akote ni tośi ima.

Vintuadâ fu un i 27d 8m 2022t. Un hanuki Anglossa a Putongossa, awen lera un Malayossa na śkola imangoro. Un spil hammasbaksu, a kaku kompyudvaima. Un yugentena Leksember 2022t inemade, a ainlatena Davi hanu! 40s telraz made. Yoku tel fu Duovimi awen grun un tte, a husketsa Leksember 2023!

Zan ao kaku

Afto jang mahaklarti yokyok zantropos a kakutropos govor fu un ine.

Zantropos

Mitzan

Afto skalla mkina mitzan ine ungovor.

Lepa Alvyol Palyatsi Ngangi Gorla
Hana m n ɲ ŋ
Bamba p  b t  d k
Bamfendo t͡s t͡ɕ  d͡ʑ
Fendo f  v s  z ɕ  ʑ ɣ h
Slak ɾ
Sebyazannen l j w
  • /t͡s/ a /s/ deki zanena na [t͡ɕ] a [ɕ] koske akote furalik sebyazan os na mitzanklani.
  • /d͡ʑ/ a /ʑ/ sparana [ʑ] made imangoro.
  • /h/ deki zanena na [ɦ] os nil na mellan fu ni sebyazan.
  • /ɣ/ deki zanena fanśuka: [j] akote furalik sebyazan, [ɰ] akote andra sebyazan, a mãe andra.

Sebyazan

Na kundur, sebyazan na govor fu un nai tak klar. Yanna go sebyazan ka altid slutśa na komsa, a ein mellanlik sebyazan ka tśiyao na tśiyao plas–sore dekti kraisena os nai, obalik os mellanlik na pikkatai.

fura mellan hina
oba i ɯ
mellan e ɘ o
unna a
  • /i/ bliti [ɪ] koske nai asobena. Na naota, /e/ ao /o/ bliti [ɛ] ao [ɤ] koske nai asobena.
  • /ɯ/ yamti mange likzan. Akote niltid sore [u] na gvir.
  • /a/ long hel unnaspeisu; sore deki [ɑ] os [ɐ] na strani.

Kakutropos

Kakutropos na govor fu un akote mellanlik. Nilting komsa kalap yanna her.

tropos↓ plas→ lepa alvyol palyatsi ngangi gorla
koi→ uten mit uten mit uten mit uten mit uten
hana m n ny ng
bamba p b t d k
bamfendo ts j
fendo f v s z ś g h
sebyazannen l y w
slak r

Sebyazan

Yam eksi ertśiyao sebyazan govor fu un ine. Al hei kakuyena na snano—i u e o a per lestesnano go, ao ă os ø per "mellanlik" eksis.

Na andra,

  • Hanayena sebyazan kakuyenati mit jarperpipo (ttb. ã).
  • Tśiyazma mellan sebyazan mit hentina damellan [a.i] ao sebyazanklani [ai̯] nai mkiyena kakutropos ine.
  • Li trengena (ttb. koske opetana), asobena sebyazan kakuyenaki mit akyutpipo, ttb. tsúite, prokibtíbsem.

Tsui /g/

  • Koske /g/ mellan ni sama sebyazan os na koowari, pipo antayena sebyazankirain obamade, ttb. *magazan > mâzan, *dag > .
  • Koske /g/ mellan ni tśiyao sebyazan, y kakuyena li pobli /j/; li nai g ende, ttb. *yugent > yugent, men *yagi > yayi.
  • Na tolka os ine mitzanklani, /g/ kakuyena g na altid, ttb. grun, gormoi.