Difference between revisions of "Esperantossa"

'''Esperantossa''' je letste ŝirujena [[mahossa]], afto [[glossa]] dan-sintua inne 1887 tosji. Imatiid liik 2 000 000 pashuun deki hanu Esperantossa.  

Esperantossa je dan-sintuena na Ludwik (Lazar) Zamenhof, au inne hadjitid dan-haise "Mellanlantossa". Men Ludwik dan-kaku fiknamae fu sebja, "D-ro Esperanto" (reformadjin Inonodjin), au anderdjin dan-hadji bruk ko "Esperanto" huur namae fu glossa. Afto glossa je dan-mahaena per mahaplusimpel hanu per pashuun fu tŝigau lant. Esperantossa je mange simpel au jenai glossa fu jokulant.

[[Zeting:Flakka fu Esperantossa.svg.png|мини|справа|Flakka fu Esperantossa]]

{| class="wikitable" style="float:left; margin-right: 10px;"

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|}

{| class="wikitable" style="float:left; margin-right: 10px;"

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|-

|}

Esperantossa har 28 kirain: 5 sebjazam au 23 mitzam

Al kirain har mono ein zam, al zam har mono ein kirain per sebja. Grunn aftoo pashuun altiid deki liesa kakuena punkt os kaku hanuena fras. Aftoo maha lera mange plusimpel.

Eksi kirain har [[kirainklea]]: Ĉ, Ĝ, Ĥ, Ĵ, Ŝ, Ŭ. Pashuun jokutid dekinai tasta hei. Grunn afto, jam ander kakutropos per hei.

|-

|-

|-

| Ĥ, ĥ

| Hx, hx

|-

|-

|-

| U, u

|}

Zamenhof dan-hanu, ka da pashuun bruk ''h'' per ^ au kavari ''ŭ'' ''u'' made. Aftoo haise ''h-kakutropos''. Men aftoo jenai mange braa, grunn na aftoo "chashundo" glaubi je "ĉaŝundo", men aftoo ko jamnai, afto ko je "ĉashundo". Grunn aftoo, jam ander kakutropos, ka haise ''x-kakutropos'' - al klea bli kirain ''x''. Aftoo harnai sama varui fu h-kakutropos, men joku pashuun duanai aftoo kakutropos grunn sore jenai helena na hei.

=== Koowari ===

Per al kotoba pashuun deki fŝto, tingko, suruko, liiko os troposko je sore, per aftoo pashuun mus bruk koowari. mange tingko owari na "o": ''hund'''o''''', ''Esperant'''o''''', ''kor'''o'''''. Al liiko owari na "a": ''grand'''a''''', ''malrapid'''a''''', ''suspektind'''a'''''. Al suruko owari na "i": ''manĝ'''i''''', ''tremig'''i''''', ''aliĝ'''i'''''. Al troposko owari na "e": ''malrapid'''e''''', ''hazard'''e''''', ''amant'''e'''''.

Tingko au liiko har einfal au pluseinfal; sore imi, ka aftoo ting je plus na ein. Per maha aftoo fal, pashuun mus bruk "j" inne owari: ''hundo-hundo'''j''''', ''koro-koro'''j''''', ''malrapida-malrapida'''j'''''.

Inne Esperantossa je ni [[tingkofal]]: namaefal au jenafal. Jenafal deki imi, ka ting jenai ting ka suru, sore je suruena ting. Ttb inne Esperantossa inne fras ''hujn dua kot'' kot mus har jenafal, au hujn mus har namaefal, grunn hujn suru (dua) au kot suruena (duajena). Aŭen jenafal deki maha made-plas plas kara, ttb inne Esperantossa ''Un skёi inne huomi'' au ''Un skёi inne huomi made'' je tŝigaŭ mono na fal fu kotoba ''huomi''. Per maha jenafal, pashuun mus bruk "n" inne owari: ''hundo''-''hundo'''n''''', ''koroj''-''koroj'''n''''', ''malrapida''-''malrapida'''n'''''.

Liiko altiid har sama fal ka har tingko fu sore: ''malrapid'''a''' hund'''o''''', ''malrapid'''aj''' hund'''oj''''', ''malrapid'''an''' hund'''on''''', ''malrapid'''ajn''' hund'''ojn'''''.

Suruko har eksi fal, al fal har koowari: polfal - i - ''manĝ'''i''''', ''tremig'''i''''', ''aliĝ'''i'''''; danfal - is - ''manĝ'''is''''', ''tremig'''is''''', ''aliĝ'''is'''''; imafal - as - ''manĝ'''as''''', ''tremig'''as''''', ''aliĝ'''as'''''; miraifal - os - ''manĝ'''os''''', ''tremig'''os''''', ''aliĝ'''os'''''; tifal - us - ''manĝ'''us''''', ''tremig'''us''''', ''aliĝ'''us'''''; dafal - u - ''manĝ'''u''''', ''tremig'''u''''', ''aliĝ'''u'''''.

Esperantossa har liik 10 ranja [[hadjifesta]] au 30 ranja [[owarifesta]] (aŭen jam hadji- au owarifesta per, tatoeba, tŝigaŭ ŝirutropos). Grunn hei, lera kotoba bli mange plusimpel: li du ŝiru ko ''kola'', med hadjifesta au/os owarifesta du deki maha mangedai kotoba, ttb ''bystrakolaŝtof'' (''kola'' + owarifesta fu maha + owarifesta fu brukting) os ''pashuun ka mangetiid kolanai'' (hadjifesta fu kundur + ''kola'' + owarifesta fu na velt mange suru + owarifesta fu pashuun aftoolik).

Al mittko deki brukena huur hadjifesta.

Letste mange kotoba ka fu ander glossa je fu latinossa, franciossa, italiossa os espanossa. Aŭen mange ko fu grekossa aŭ doitŝossa, jam joku ko fu angelossa au rusiossa. Aŭen mange kotoba jenai kotoba fu anderglossa, hei je mahayena med hadji- au owarifesta.

<references />

[[Hjerneklaani:Glossa]]

[[Hjerneklaani:Mahossa]]