Dzsijo
yaa aljin! un jiyo, ein lerajin, leradanun viossa per akotê 3 muai ima. endên apar ñojin, mena un imawen leradan mangemange ting tsui viossa.
vintuadag (sintudag men f viossa) f un 27d vapamuai 2022t (zamisalijin). hanukin anglossa, jongossa, au apar mêlayossa.
gustun mach machossa, spil hammasbasu, kaku kompyudwaibma auau.
zantumam
yamm unna zantumam f un.
| midzan | plas→ | lepa | alviol | alviolkruxa | hinakruxa | gorla | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| fal→ | utenkoi | mitkoi | utenkoi | mitkoi | utenkoi | mitkoi | utenkoi | mitkoi | utenkoi | |
| hana | m | n | ɲ | ŋ | ||||||
| bamba | p | b | t | d | k | ɡ | (ʔ)[2] | |||
| bambadefendo | t͡s | d͡z | t͡ɕ | d͡ʑ | ||||||
| fendo | f | v | s | z | ɕ | (ʑ)[3] | x | h | ||
| r-lik zan | ɾ | |||||||||
| sebiazannen | w | l | j | |||||||
| sebiazan | plas→ | fura | mellan | hina | |
|---|---|---|---|---|---|
| fal→ | naikraislik | kraislik | naikraislik | kraislik | |
| oba | i | y | ɯ~u | ||
| mellan | ɛ~e | (ø)[5] | ə | ɔ~o | |
| unna | a~ɑ | ||||
kakutro
unna yamm kakutro f un. yamm mange tro f kaku sama zan.
alfakrun
yamm ni fal f alfakrun --- gammel au ño. ting iñe midori es kawari.
| a | b | c | d | e | ê | f | g | h | i | j | k | l | m | n | ñ | o | (ö) | p | q | r | s | t | u | ü | v | w | x | y | z |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| a~ɑ | b | k | d | ɛ~e~ə | ə | ɸ~f | g | h | i~j | d͡ʑ~d͡ʒ | k | l | m | n | ɲ | ɔ~o | (œ~ø) | p | t͡ɕ~t͡ʃ | ɾ~r | s | t | ɯ~u~w | y | v | w | ɕ~ʃ | j | z |
| a | b | c | d | e | ë | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | (ö) | p | r | s | t | u | v | w | y | z |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| a~ɑ | b | t͡s | d | ɛ~e | ə | ɸ~f | g | h | i~j | j | k | l | m | n | ɔ~o | (œ~ø) | p | ɾ~r | s | t | ɯ~u~w | v | w | y | z |
awen yamm nirazkirain au treirazkirain. ting iñe rü nai brukena iñe ñotro, midori mono brukena iñe ñotro, kiero yokutid brukena iñe ñotro.
| ch | cs | dz | dzs | ng | nj | sz | ts | (zs) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| x | t͡ɕ~t͡ʃ | d͡z | d͡ʑ~d͡ʒ | ŋ | ɲ | ɕ~ʃ | t͡s | (ʑ~ʒ) |
anderruul
yokutid awen yamm mit akyut kirain (á, é, í, ó, ú, ő, ű) f jongsilba (ttb: akkurát, ocháre) mena afto mangetid mono koske opeta.
hanutro
mangetid (nai altid) brukun festako os tsunagako, danki na glossaruul f lunamik. f suruko charun afto.
| suruko | vil/treng[6] | tid | deki | tsa/da/ti | ak/nai | spür | surujin |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| (ko) | -vil | -dan | -ki | -tsa | -nai | -we | -(u)n, -v(i) |
| -bli | -ima | -d(u), -(do)k | |||||
| -treng | -mir | -s(or), -h(e)i | |||||
| -(y)ena | -(i)ma(we)n, -en(d)ê | li suruko char -(y)ena festako, nasi "na" na haji surujin. |
ttb:
- un nai xiru dan. = xirudannain.
- dok vil mir nam we? = vilok nammirwe?
- un nai deki hanu dan afto. = hanudankinain afto.
f tingko es na unna.
| plas | aftoko | ak/nai | char/yamm | lasku | licko | tingko | charjin[7] | (plas)[8] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| her | ∅ | ∅ | cha(r)- | ma(nge)- | (yokulicko)- | (ko) | (fu + yokucharjin) | her |
| der | afto | apa(r)- | der | |||||
| hapigo | tuo | nai- | yam(m)- | nil- | hapigo | |||
| (andêrplas) | aso(ko) | (andêr lasku) | (andêrplas) |
ttb:
- her yamm kompyu f sor ka deki nai duaibma. = her yamkompyufs ka duaibmakinai. (os prosta: her yamm kompyu f syo ka duaibma kinai.)
- ↑ nai yamm nirazmidzan, mena deki kaku iñe kakutro.
- ↑ mono yamm iñe festako, ttb: f un [fɨ̯ʔɯn]
- ↑ mono yamm iñe [d͡ʑ], li nai altid kawari na [ɕ]
- ↑ nai yamm kataisebiazan koske hanuyena, mena alkirain deki kakuyena niraz.
- ↑ nai yamm iñe ko, men deki hanuyena koske [y] bli plusunnalik.
- ↑ li "vil", "bli", "treng" iñe fras sebia suruko, afto ruul duaibmatrengnai.
- ↑ gruun charjin awen tingko, afto tel ruul duaibmaki f tuo.
- ↑ plas f tingko deki seyena iñe qigauqigau plas.